![deforestation . . .
cuckoo bird calls, the
Sun to set
Seen by 13
Nadala Purevdorj, Zaya Nergui and 2 others like this.
Robert D. Wilson :
Your meter is off. Hokku meter should be short/long/short.
deforestation: 5 syllables
cuckoo bird calls the : 5 syllables
sun to set: 3 syllables
Try an alternative word for your first line.
Dalvir Gill :
"logging" / "clear-cutting" / "denuding"; can any one of these work?
Paresh Tiwari :
Or you could change L2 to
a cuckoo bird calls the
Dalvir Gill :
3/5/3 meter sounds better.
Paresh Tiwari :
I agree, it does
Sasa Vazic :
logged forest . . .
setting sun in a
cuckoo's cry
Sasa Vazic : ?
Dalvir Gill :
yeah, this works, Sasa. even the logged forest can be a good replacement of 1L. Thanks.
Robert D. Wilson :
Although it works, there is little room left for interpretation. It is obvious why the cuckoo crys out.
Dalvir Gill :
I hear you! for too long we were trained to "make it Concrete" to a degree that we started hating multiple-interpretation. Reading your essays have prepared me philosophically but i couldn't put that into my practice yet.
Robert D. Wilson A possibility:
dry earth . . .
the setting sun in a
cuckoo's cry
Dalvir Gill :
i love this! i was struggling over the first line but you proved yet again that the simpler is better. Dry Earth says all i wanted to say. Thanks ...
@[100001325918685:2048:Mandeep Maan], @[100003436039524:2048:Kamaljit Mangat], ਉੱਪਰਲੀ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੀਜ਼ ਨੋਟ ਕਰੋ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਨੇ ਅਸਿੱਧੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪਹਿਲੀ ਸਤਰ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ "Tell-all" ਸੀ, ਜਦੋਂ ਮੀਟਰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ਸ਼ਬਦ ਸੁਝਾਏ ਗਏ ਤਾਂ ਉਹ ਉਨ੍ਨਾ ਚਿਰ ਤੱਕ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਬੋਲਿਆ ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਸਾਸਾ ( ਜੋ ਉਸਦੀ ਸਹਿ-ਸੰਪਾਦਕ ਵੀ ਹੈ ), ਨੇ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਸੁਝਾ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਭਾਵੇਂ ਇਸਦੀ ਲੈਅ ਤਾਂ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਹਾਇਕੂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਰਹੱਸ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰਦਾ ਜੰਗਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਨਾਲੋਂ ਬੰਜਰ ਜ਼ਮੀਨ ਕਹਿਣਾ ਸਭ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦਾ ਪਾਠਕ ਲਈ ਕੁਝ ਛੱਡਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਇਸੇ ਚੀਜ਼ ਤੇ ਅੜੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਵਲੋਂ ਹੀ ਸਾਰੀ ਸੂਚਨਾ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਪਾਠਕ ਲਈ ਕੁਝ ਨਾਂ ਛੱਡਿਆ ਜਾਵੇ। ਦੋ ਮੁੱਦਿਆਂ ਤੇ ਹੀ ਜੇ ਧਿਆਨ ਰਖੋੰ ਕਿ
1. ਇਸ ਦੀਆਂ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਆਖਿਆਵਾਂ ਸੰਭਵ ਹੋਣ, ਅਤੇ ਕਿ
2. ਇਹ ਕਵਿਤਾ ਹੋਵੇ ਨਾਂਕਿ ਖਬਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਜਾਂ running commentary ਤਾਂ ਵੀ ਗੱਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਹੋਰ ਕੁਝ ਸਿਖਣ ਦੀ ਕੀਹ ਲੋੜ ਹੈ ਸਭ ਕੁਝ ਤਾਂ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ।
ਮਾਂਗਟ ਸਾਹਿਬ ਤੁਹਾਡੇ 7-8 ਹਾਇਕੂ ਇੰਝ ਕਹੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਸਨ:
ਸੇਵਾ -
ਟਟੀਹਰੀ ਦੇ ਅੰਡਿਆਂ ਚੋਂ ਜੰਮਿਆਂ
ਨਾੜ ਦਾ ਸਾੜ](https://fbcdn-sphotos-e-a.akamaihd.net/hphotos-ak-ash4/s403x403/998990_10152927703425082_2105842822_n.jpg)
- Satwinder Gill, Umesh Kumar, Gurcharan Kaur and 2 others like this.
Dalvir Gill Thanks 22G, i just wanted to share the process and to point out that once you have developed the Haiku-Mind, you see things more clearly, Robert is so good at that.- Dalvir Gill This to becomes a "descriptive haiku", the thing is to avoid trying to tel a lot and never tell all. your version is a tell-all whereas Robert's suggestion leaves it to the reader to interpret in either way on wants, obvious is that flora and fauna is inter-related. when we are cutting the big trees then there's no room left for vultures to nest and no one to scavenge over the dead animals and the spread of diseases and foul smell; increased number of astray dogs attacking people. Multiple Interpretations. Haiku should be "activity-based" not "object-based". The most misleading definition of haiku is," Haiku is the poetry of Nouns", devised by imagist poets of N. America. Haiku is much deeper than that.
- Dhido Gill ਦਲਵੀਰ ਜੀ ...ਅਨਡਿਸਕਰਿਪਟਿਵ ਹਾਇਕੂ ਤਾਂ ਰੁਹਾਨੀਅਤ ਦਾ ਰਹੱਸ ਹੈ ਜੁ ਸਿੱਧੀ ਸਤੋੜ ਅਧਿਆਤਮਕਿਤਾ ਵੱਲ ਮੋੜ ਖਾਂਦੀ ਹੈ...ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਬੰਦੇ ਖੁਦ ਨਾਲ ਵੀ ਤੇ ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਨਾਲ ਵੀ ਛੱਲ ਭਰੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦੀ ਖੇਡ ਖੇਡਦੇ ਹਨ ਸਾਰੀ ਉਮਰ । ਮੇਰਾ ਜਿਹੋ ਜਿਹੀ ਹਾਇਕੂ ਪੋਇਟਰੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਹੈ ਉਹ ਵਾਸਤਵਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੋਜੂਦ ਹੈ , ਜਿਸਦਾ ਤਿੰਨ ਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮਾਂਕਣ ਹੋ ਸਕੇ , ਜਿਸ ਫਿਲਮਾਂਕਣ ਰਾਹੀਂ ਕੋਈ ਸਾਰਥਿਕ ਸੁਣਾਉਣੀ ਹੋ ਸਕੇ , ਉੱਕ ਹੀ ਗੈਰ ਰਹੱਸ ਮਈ ਤੇ ਗੈਰ ਅਧਿਆਤਮਿਕ । ਇਹ ਫਿਕਸ਼ਨ ਨਹਿਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਮਨ ਭਾਉਂਦੇ ਰਹੱਸ ਦੇ ਗੇੜ ਪਾਈ ਜਾਉ । ਹਾਇਕੂ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤਰਕ ਦਾ ਕਾਵਿਕ ਉਚਾਰਣ ਹੈ । ਤਰਕ ਦੇ ਦੋ ਉਚਾਰਣਾਂ ਨੂੰ ਜਕਸਟਾ ਪੋਜਡ ਪੁਜੀਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵੇਖਣਾਂ ਵਿਖਾਲਣਾਂ ਮੇਰਾ ਮਨ ਪਸੰਦ ਹਾਇਕੂ ਕਾਵਿ ਵਿਧੀ ਹੈ..
ਵੀਰਾਨ ਜੰਗਲ ~
ਸੁੱਕੇ ਦ੍ਰਖਤਾਂ ਦੇ ਮੁੱਢ
ਉਡਦੀ ਰੇਤ....................ਵੀਰਾਨ ਜੰਗਲ / ਉਡਦੀ ਰੇਤ
ਏਹੋ ਜਿਹੇ ਹਾਇਕੂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਨਿਜਾਮ ਦਾ ਉਹ ਕਰੂਪ ਪੱਖ ਪੇਸ਼ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਮਸ਼ੀਨੀ ਯੁੱਗ ਤੇ ਖਪਤਕਾਰੀ ਯੁੱਗ ਦੀ ਨਕਲੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕਰਕੇ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਜੰਗਲ ਬੇਲੋੜੇ ਬੇਤਰਤੀਬੇ ਕੱਟ ਦਿੱਤੇ ਹਨ... ਸੁੱਕੇ ਮੁੱਢ .....ਉਡਦੀ ਰੇਤ....................ਰਾਹੀਂ ਏਸ ਤਰਾਸਦੀ ਦਾ ਸਾਰਥਿਕ , ਵਾਸਤਵਿਕ ਪਰ ਕਾਮਯਾਬ ਫਿਲਮਾਂਕਣ ਹੋਇਆ ਹੈ ।
.............ਪੰਜਾਬੀ ਪਾਠਕ ਕੋਲ ਸਮਾਂ ਨਹਿਂ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਥੁੱਕੇ ਹੋਏ ਬੇਤਰਤੀਬੇ ਅਣਘੜਤ ਬੇਅਰਥੇ ਦਸ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੇ ਮਗਰਪੱਚੀ ਕਰਦਾ ਫਿਰੇ ਕਿ ਏਸ ਹਾਇਕੂ ਦਾ ਬਹੁ ਪਰਤੀ ਰਹੱਸ ਕੀ ਹੈ ।
.............ਸਮੇਂ ਸਨ ਜਦੋਂ ਨਿਰਾਰਥਕ , ਰਹੱਸ ਮਈ , ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਵਰਗੇ , " ਅਖੌਤੀ ਬਹੁਪਰਤੀ " ਹਾਇਕੂ ਕਾਵਿ ਨੂੰ ਜਪਾਨੀ ਸਰਕਾਰੇ ਦਰਬਾਰੇ ਤੇ ਵੱਡੇ ਦਰਾਂ ਵਲੋਂ ਅਦਬੀ ਹਾਇਕੂ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੀ ਜੁ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਲਿਖੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ । ਉਹ ਸਮੇਂ ਨਹਿਂ ਰਹੇ - Dalvir Gill ਬਾਈ ਜੀ, ਪਿਛਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਕੈਮਰੇ ਨਾਲ ਫੋਟੋ ਖਿੱਚੀ ਦਾ ਕਾਫੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਚਲਿਆ, ਪਰ ਉਹ ਹਾਇਕੂ ਦਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ l ਜੇ ਅਸੀਂ ਕਲਾਸੀਕਲ ਹਾਇਕੂ ਤੋਂ ਉੱਕਾ ਹੀ ਮੂੰਹ ਮੋੜਨਾ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਇਸ ਨੂੰ ਹਾਇਕੂ ਹੀ ਕਿਉਂ ਕਹਿਣਾ? ਅਨੁ-ਕਵਿਤਾ, ਤ੍ਰਿਬੇਣੀ, ਤਿੰਨ-ਤੁਕੀ, ਤਿਤੁਕੀ, ਜੋ ਮਰਜ਼ੀ ਕਹੋ। ਮਿੰਨੀ-ਕਹਾਣੀ ਵੀ ਵੱਡੇ ਜ਼ੋਰ-ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ, ਚੁਟਕਲਾ ਬਣ ਕੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋਗੀ। ਇਹੋ ਹਾਲ ਹਾਇਕੂ ਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਮੈਂ ਡਿਸਕਰਿਪਸ਼ਨ ਤੋਂ ਉਂਝ ਨਹੀਂ ਡਰਦਾ ਜਿਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਰੂਹਾਨੀਅਤ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਹੋਂ। 117 ਵਾਰ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਹਾਇਕੂ ਦੀ ਰੂਹ ਤੋਂ ਮਤਲਬ ਹਾਇਕੂ ਦਾ ਤੱਤ ( ਰੂਪ, form ਨਹੀਂ ) ਹੈ, ਇਸ ਉੱਪਰ ਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਫੋਟੋ ਨਹੀਂ ਖਿੱਚੀ, ਕੋਈ ਕਮੈਂਟਰੀ ਨਹੀਂ, ਕੁਝ ਵੀ ਬਿਆਨਿਆ ਨਹੀਂ, ਸੁਧਿ ਕਵਿਤਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਮੇਰੀ ਚੋਥੀ ਜਾਂ ਪੰਜਵੀਂ ਰਚਨਾ ਹੈ ਜੋ ਹਾਇਕੂ ਵਜੋਂ ਪਾਸ ਹੋਈ ਹੈ। ਜੇ ਬਾਸ਼ੋ ਤੇ ਖਾਸ ਕਰ ਬੂਸੋਨ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹੋਗੇ ਤਾਂ ਧਾਰਮਿਕ, ਸਮਾਜਿਕ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਉੱਪਰ ਚੋਟ ਤਾਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗੀ, ਸਥਾਪਤੀ ਦਾ ਹੱਕ਼ ਪੂਰ ਹੁੰਦਾ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ, ਇਹ ਸਭ ਹੈ ਹੀ unnatural, ਗੈਰ-ਕੁਦਰਤੀ। ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਵੀ ਕਿੰਨੀ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਬਣਾ ਚੁੱਕੇ ਹੋ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗਲਤ, ਫਿਰ ਹਾਇਕੂ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਵੱਡੀ/ਵਿਸ਼ਾਲ ਵਸਤ ਹੈ। ਮੈਂ ਅੱਜ ਪੰਜਾਬੀ ਹਾਇਕੂ ਗਰੁੱਪ 'ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸਾਂ ਤਾਂ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਤੇ ਇੱਕ ਖਾਸ ਤਰਾਂ ਦਾ ਰਿਵਾਜ਼ ਚਲਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਪੁਰਾਣਾ ਹੋਣ 'ਤੇ ਬਦਲਦਾ ਰਿਹਾ, ਅਮਰੀਕਣ ਹਾਇਕੂ ਦੀ ਵੀ ਇਹੋ ਕਹਾਣੀ ਹੈ, ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਾਰ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਚੰਦ ਕੁ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹਨ।
example, ਕਮਲਜੀਤ ਮਾਂਗਟ ਹੁਰਾਂ ਲਿਖਿਆ :
Kamaljit Mangat
ਰਾਤ ਦਾ ਵੇਲਾ
ਕੋਠੇ ਤੇ ਪਿਆ
ਗਿਣੇ ਤਾਰੇ
ਮਨਦੀਪ ਮਾਨ ਹੁਰਾਂ ਸੁਝਾਇਆ :
ਮਸਿਆ
ਇਕਲਾ ਕੋਠੇ ਪਿਆ
ਗਿਣਦਾ ਤਾਰੇ
ਮੇਰੇ ਲਈ ਦੋਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ, ਦੋਵੇਂ ਉਹੋ ਤਾਂ ਕਰ ਹੀ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਸੋਚਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕੀ ਹਾਇਕੂ ਨੂੰ ਕਰਨਾ ਚਾਹਿਦਾ ਹੈ, "ਦ੍ਰਿਸ਼-ਵਰਣਨ" "ਛਿੰਣ ਪਕੜਨਾ" "ਫੋਟੋ ਖਿੱਚਣੀ", ਪਰ ਕਿਥੇ ਹੈ ਕਵਿਤਾ, ਕਿਥੇ ਹੈ ਰਹੱਸ, ਕਿਥੇ ਹੈ ਕੋਈ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਹੁ-ਪਰਤੀ ਵਿਆਖਿਆ ਦੀ? ਪਾਠਕ ਦਾ ਦਾਖਲਾ ਤਾਂ ਤਦ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ ਜਦ ਉਹ ਇਸੇ ਗੱਲ ਨੂੰ ਇਹਨਾ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਵਖਰੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਕਹੇਗਾ। ਮੇਰਾ ਰੂਪ ਕੋਈ ਅੰਤਿਮ ਨਹੀਂ ਪਰ ਇੱਕ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਤਾਂ ਹੈ :
ਜਾਗੋ-ਮੀਟੀ . . .
ਯਾਦ ਅਤੇ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚਕਾਰ
ਕਿੰਨੇ ਸਾਰੇ ਤਾਰੇ
ਜੋ ਅਸੀਂ ਲਿਖ ਰਹੇ ਹਾਂ ( ਸਫੈਦੇ ਦਾ ਰੁੱਖ / ਚੜਨ-ਉਤਰਨ / ਕਾਟੋਆਂ ) ਜਿੰਨੇ ਮਰਜ਼ੀ ਲਿਖੋ ਦਿਨ 'ਚ ( ਚੜ੍ਹਦਾ ਦਿਨ / ਕੀੜੀ ਧੂਹੀ ਜਾਵੇ ਦਾਣਾ / ਕਣਕ ਦਾ ) ( ਚੜ੍ਹਦਾ ਦਿਨ / ਦੋ ਕੀੜੀਆਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਚੁੱਕਿਆ / ਮੱਕੀ ਦਾ ਦਾਣਾ ), ਹੁਣ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਹਾਇਕੂ ਸੰਗ੍ਰਿਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜੋ ਵੀ ਮਿਲਿਆ ਹੈ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਆਹੀ ਕੁਝ ਹੈ ਆਪੇ-ਘੜੇ ਆਪਣੇ ਇਹਨਾਂ ਅਸੂਲਾਂ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਹਾਇਕੂ ਤਾਂ ਕੀ ਲਿਖਣਾ ਸੀ ਸਿੱਧੀ -ਸਾਦੀ ਕਵਿਤਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਤਿੰਨ ਸਤਰਾਂ ਵਾਲੀ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਲਪਤ ਜਾਂ ਜ਼ਾਹਿਰ ਵਰਤਾਰੇ ਦਾ ਬਿਆਨ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਔਖਾ ਹੈ? ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਾਲੇ, ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਕਰੀ ਹੀ ਤਾਂ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਹਰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਦੋ-ਚਾਰ ਗੱਲਾਂ ਦੀਆਂ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਫਿਰ ਤਾਂ ਉਹ ਸਾਰੇ ਹੀ ਸਿਰੇ ਦੇ ਹਾਇਜਨ ਹੋਏ ਕਿ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਤਸਵੀਰ ਖਿੱਚ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। - Dalvir Gill A:
this summer
just a far away look--
father's day
Robert D. Wilson :
This is a double kigo senryu. Centric to the poem is Father's Day and someone's faraway look. The poem tells us nothing about the creative force of nature, nor does it give the reader a lot to interpret.
A:
originally it was written as
this father's day
nothing,just the scent
of woodsmoke
MB:
I like this version a lot better...there is a lot of mystery to contemplate, but I am not sure if it is zoka-centric for a hokku...
A:
thanks Mark ,i hope Robert sir tells us !
Sasa Vazic :
still a senryu.
Robert D. Wilson :
I agree with Sasa.
The thing to be noticed here is that this senryu doesn't only have a kigo but according to the Master "A Double Kigo", but still it couldn't make it a haiku - Dalvir Gill Comment by the Master on another post: A visual illustrative haiku. Hokku must be more than a visual word picture.
- Dhido Gill ਦਲਵੀਰ
ਮੈਂ ਦੇਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹਾਇਕੂ ਪੱਥਣ ਦੀ ਹੋੜ ਹੀ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ ਪਰ ਜਾਤੀ ਤਾਜੁਰਬੇ ਤੋਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਹਾਇਕੂ ਦਾ ਭਾਵ ਵੀ ਕਾਵਿਕ ਉਬਾਲ਼ ਵਾਂਗ ਮੂੰਹ ਜੋਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਦੋਨਾਂ ਦੇ ਉਤਾਰੇ ਵਿੱਚ ਗੁਣਵੰਨਾ ( ਕੁਆਲੀਟੇਟਿਵ )ਵਖਰੇਂਵਾਂ ਹੈ , ਹਾਇਕੂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਉਤਾਰਾ ਕਿਸੇ ਵਾਸਤਵਿਕ ( ਫੈਕਚੁਅਲ ) ਮੌਕਾ ਏ ਵਾਰਦਾਤ ਦੇ ਦਿ੍ਸ਼ ਨਾਲ ਜਾਂ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਕਿਸੇ ਤਸਵੀਰ ਦੇ ਝਲਕਾਰੇ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦ ਕਿ ਕਿਸੇ ਕਵੀ ਦੇ ਜਿਹਨ ਵਿੱਚ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਉਤਾਰਾ ਉਸਦੇ ਨਿੱਤ ਦਿਨ ਰਾਤ ਦੇ ਸੁਚੇਤ ਅਚੇਤ ਅਵਚੇਤਨ ਵਿੱਚ ਵਸੇਬਾ ਕਰੀ ਬੈਠਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੁ ਇੱਕ ਖਾਸ ਮੂਡ ਵਿੱਚ ਕਵਿਤਾ ਨਜਮ ਬਣ ਕੇ ਉੱਤਰਦਾ ਹੈ.........
ਪੰਜਾਬੀ ਹਾਇਕੂ ਮੁਹਾਵਰੇ ਨਾਲ ਵੀ ਪੀਜ਼ਾ ਖਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੋਣੀ ਹੈ , ਤੇ ਹੋਣੀ ਵੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਪੀਜ਼ੇ ਦਾ ਖੁਰਾ ਮੁੱਢ ਇਟਲੀ ਦੇ ਲੋਕ ਹਨ , ਪਰ ਹੁਣ ਹਰ ਕੌਮ ਨੇ ਏਸਦੀ ਰੈਸਪੀ ਆਪਣੇ ਸੋਹਜ ਸੁਆਦ ਮੁਤਾਬਕ ਬਣਾ ਲਈ ਹੈ ...ਮੈਕਸੀਕਣ ਲੋਕਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹੈਲਾਪੀਨੋ ਮਿਰਚਾਂ ਪਾ ਲਈਆਂ ਹਨ ਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਸਪੈਸ਼ਲ ਟੇਸਟ ਹੈ ਗਾਰਲਿਕ ਪੀਜ਼ਾ , ਪੰਜਾਬ ਵਾਲੇ ਅੱਗੇ ਕਾਲੀਆਂ ਮਿਰਚਾਂ ਜਾਂ ਇਲਾਚੀ ਪਾਕੇ ਇਹਦਾ ਕੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਨੇ ਤੇ ਮਦਰਾਸੀ ਕੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਨੇ ...ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੋਵੇਗਾ । ਪਰ ਇਹ ਪੀਜ਼ਾ ਹੀ ਵੱਜੇਗਾ , ਤੇ ਪੀਜੇ ਵਾਂਗ ਹੀ ਕਬੂਲ ਹੋਵੇਗਾ।
.........ਇਹ ਗੱਲ ਜਪਾਨੀ ਹਾਇਕੂ ਕਾਵਿ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਪਾਣ ਚੜਨ , ਰਸਾਈ ਹੋਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੋਣੀ ਹੈ । ਏਹੀ ਨਿੱਕੀ ਜਿਹੀ ਗੱਲ ਪੰਜਾਬੀ ਹਾਇਕੂ ਗਰੁੱਪ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰਥ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨਾਂ ਦਾ ਹਾਲ ਵੀ ਹਾਇਕੂ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘਾਂ ਵਾਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ । ਤਿੜਕੇ ਘੜੇ ਦਾ ਪਾਣੀ । - Dalvir Gill ਹਾਇਕੂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਉਤਾਰਾ ਕਿਸੇ ਵਾਸਤਵਿਕ ( ਫੈਕਚੁਅਲ ) ਮੌਕਾ ਏ ਵਾਰਦਾਤ ਦੇ ਦਿ੍ਸ਼ ਨਾਲ ਜਾਂ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਕਿਸੇ ਤਸਵੀਰ ਦੇ ਝਲਕਾਰੇ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ l wrong again, you have to forget those teaching if you really want to do something for Haiku. ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਧਾ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਾਣ ਹੀ ਤਿੱਖੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਚੰਡ ਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰੀ ਹੋਈ ਵਿਧਾ ਦਾ ਰੂਪ ਆਪਣੀ ਬਣਤਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਪਣਾ ਸੁਨੇਹਾ/ਅਸਰ ਲੁਕਾਈ ਬੈਠਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪੰਜਾਬੀ ਛੰਦ-ਪ੍ਰਬੰਧ ਇਸਦੀ ਮਿਸਾਲ ਹੈ, ਵਿਸ਼ਾ ਬਦਲ ਕੇ ਵੀ ਸਿੱਠਣੀ ਦਾ ਰੂਪ ਟੱਪੇ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕੇਗਾ। ਹਾਇਕੂ ਦੀ ਵੀ ਰੂਹ ( ਤੱਤ ) ਕਾਵਿਕ ਹੈ ਇਹ ਕਦੇ ਵੀ ਬਿਆਨੀਆ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਮੁੱਖ ਮੁੱਦੇ ਹਨ, ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਰਸਾਈ ਹੋ ਹੀ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਲਿਖੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦ ਨਹੀਂ ਹੋ ਪਾਉਂਦਾ, ਇਹ ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਹੀ ਹੈ, ਇਸਦਾ ਭੱਦਾ ਪੱਖ ਤਾਂ ਤਾਂ ਉਹ ਹੈ ਜਦ ਪੰਜਾਬੀ 'ਚ ਲਿਖਿਆ ਵੀ ਇੰਝ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਤੋਂ ਅਨੁਵਾਦਿਆ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਟੀਚਾ ਤਾਂ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਥਾਂ ਕਵਿਤਾ ਥੋੜੋ ਲਿਖ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਅਸੀਂ ਆਮ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਆਪਣੇ "ਵਰਸ਼ਨ" ਦੱਸ ਕੇ।
ਇਸਦਾ ਹਾਲ ਮਿੰਨੀ ਕਹਾਣੀ ਵਾਲਾ ਨਾਹ ਹੋਵੇ ਮਸਲਾ ਉਹ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਕਵਿਤਾ ਤੋ ਜੋ ਕਿਨਾਰਾ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ ਉਹ ਬੁਰਾ ਹੈ - 1.ਰਹੱਸ 2.ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ, ਜਿਸ ਵਲੋਂ ਮਨੁੱਖ ਆਖਾਂ ਬੰਦ ਕਰੀ ਬੈਠਾ ਹੈ ਸ਼ਰਤਾਂ ਹਨ, ਕਿਗੋਆਂ-ਕੱਟਾਂ ਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਮੁਹਾਵਰਾ ਵਰਤੀਏ ਪਰ ਜ਼ੌਕਾ ਤੇ ਰਹੱਸ ਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਾਇਕੂ ਵਿੱਚ ਸਦੀਵਤਾ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। - Dhido Gill Dalvir Gill Comment by the Master on another post: A visual illustrative haiku. Hokku must be more than a visual word picture.
ਵੀਰਾਨ ਜੰਗਲ ~
ਸੁੱਕੇ ਦ੍ਰਖਤਾਂ ਦੇ ਮੁੱਢ
ਉਡਦੀ ਰੇਤ
..................ਦਲਵੀਰ ਗਿੱਲ ਜੀ ਇਹ ਗੱਲ ਮੇਰੀ ਸਮਝ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ ਕਿ ਉਪਰੋਕਤ ਹਾਇਕੂ ਮਹਿਜ ਇੱਕ ਇਲਸਟਰੇਟਿਵ ਤੇ ਵਿਜੁਅਲ ਵਰਡ ਹੀ ਹੈ , ਕਿ ਇਸਦੇ ਮਗਰ ਕੁੱਝ ਵੀ ਨਹਿਂ । ਸ਼ਾਇਦ ਆਪ ਚਾਨਣਾ ਪਾ ਸਕੋ । - Dhido Gill ਦਲਵੀਰ ਗਿੱਲ.....
............................................................................
ਇਹ ਸਾਡੇ ਮੁੱਖ ਮੁੱਦੇ ਹਨ, ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਰਸਾਈ ਹੋ ਹੀ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਲਿਖੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦ ਨਹੀਂ ਹੋ ਪਾਉਂਦਾ, ਇਹ ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਹੀ ਹੈ, ਇਸਦਾ ਭੱਦਾ ਪੱਖ ਤਾਂ ਤਾਂ ...See More - Dalvir Gill ਇਹ ਇੱਕ tell-all ਹੈ, ਕੁਝ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਜੋ ਪਾਠਕ ਲਈ ਛਡਿਆ ਹੈ। ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਹਾਇਕੂ-ਕਾਵਿ ਵਿੱਚ ਅਸਲੋਂ ਇਹ ਵੱਡਾ ਫ਼ਰਕ ਹੈ, ( ਆਪਣੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਰਾਬਰਟ ਨੇ ਜੁਆਬ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਯਾਦਾਂ, ਕਲਪਨਾ ਤੇ ਸੱਚ ਵਿੱਚ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ/ਕਰ ਸਕਦਾ। In contrast with your" .... ਮੇਰਾ ਜਿਹੋ ਜਿਹੀ ਹਾਇਕੂ ਪੋਇਟਰੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਹੈ ਉਹ ਵਾਸਤਵਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੋਜੂਦ ਹੈ , ਜਿਸਦਾ ਤਿੰਨ ਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮਾਂਕਣ ਹੋ ਸਕੇ , ਜਿਸ ਫਿਲਮਾਂਕਣ ਰਾਹੀਂ ਕੋਈ ਸਾਰਥਿਕ ਸੁਣਾਉਣੀ ਹੋ ਸਕੇ , ਉੱਕ ਹੀ ਗੈਰ ਰਹੱਸ ਮਈ ਤੇ ਗੈਰ ਅਧਿਆਤਮਿਕ । ਇਹ ਫਿਕਸ਼ਨ ਨਹਿਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਮਨ ਭਾਉਂਦੇ ਰਹੱਸ ਦੇ ਗੇੜ ਪਾਈ ਜਾਉ । ਹਾਇਕੂ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤਰਕ ਦਾ ਕਾਵਿਕ ਉਚਾਰਣ ਹੈ ......... " ) "ਮਾ" ਉਹ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਜਿੱਥੋਂ ਪਾਠਕ ਦਾ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਮਾ ( ਰਹੱਸ ) ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ/ਅਨੁਵਾਦ ਹੀ "ਕੱਟ/ਕੱਟ-ਮਾਰਕ" ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ( Mean ) ਮਾਤਰ ਹੈ ਮਾ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਅਸੀਂ ਇਸੇ ਨੂੰ ਟੀਚਾ ( End ) ਮਿੱਥ ਬੈਠੇ ਹਾਂ। ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਚੰਗੇ ਭਲੇ ਹਾਇਕੂ/ਹੋੱਕੁ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਜੰਗਲ ਦੀ ਕਟਾਈ ਦੇ ਬਦਲ ( ਮੀਟਰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ) ਲੱਭ ਰਿਹਾ ਸਾਂ ਤਾਂ ਰਾਬਰਟ ਦਾ ਕਾਮੈੰਟ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਖੋ ( ਇਸੇ ਲਈ ਮੈਂ ਸਾਰੀ ਚਰਚਾ ਹੀ ਪੋਸਟ 'ਤੇ ਪਾਈ ਸੀ ) ਕਿ, "ਫਿਰ ਵੀ ਸਾਫ਼ ਜ਼ਾਹਿਰ ਹੈ ਕਿ ਕੋਇਲ ਕਿਉਂ ਕੁਰਲਾ ਰਹੀ ਹੈ"
ਹਾਇਕੂ ਵਿੱਚ ਸਾਫ਼ ਸਾਫ਼ ਕੁਝ ਨਾਂ ਕਹੋ, ਤੁਹਾਡੇ ਵਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਭਾਵੇ ਕੱਟ/ਫ੍ਰੇਜ਼-ਫ੍ਰੈਗਮੈੰਟ ਸਭ ਹੈ ਪਰ ਤਿੰਨੋ ਲਾਈਨਾਂ ਸਿਧੀਆਂ ਹੀ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਜੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਕਫਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਤਾਂ ਪਾਠਕ ਤੁਹਾਡਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਜਰੂਰ ਸੁਨ ਲਵੇਗਾ ਪਰ ਆਪ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ ਭਾਗੀਦਾਰ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕੇਗਾ ਜੋ ਹਾਇਕੂ ਦੀ ਰੂਹ ਹੈ। - Dhido Gill ਹਾਹਾਹਾ
ਵੀਰਾਨ ਜੰਗਲ ~
ਸੁੱਕੇ ਦ੍ਰਖਤਾਂ ਦੇ ਮੁੱਢ
ਉਡਦੀ ਰੇਤ
.......................ਇਹ ਇੱਕ tell-all ਹੈ, ...what a sweeping statement....by Dalvir Gill.. Bai jee you are simply after irrational idealistic spiritual agenda for subjective motivation and reasoning . that very much concludes this part of debate. thanks. - Dalvir Gill ਇਸ ਵਿੱਚ ਹੱਸਣ ਵਾਲੀ ਕਿਹੜੀ ਗੱਲ ਹੈ ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਦਵਾ ਹੀ ਇਹੋ ਕਰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਹਾਇਕੂ ਹੁੰਦਾ ਹੀ tell-all ਹੈ, ਫ਼ੋਟੋਗ੍ਰਾਫ l
Kamaljit Mangat ਦਲਵੀਰ ਜੀ ਹਰ ਹਾਇਕੂਕਾਰ ਦਾ ਹਾਇਕੂ ਲਿਖਣ ਦਾ ਆਪਣਾ-ਆਪਣਾ ਤਰੀਕਾ ਹੁੰਦਾ ਤਹਾਡਾ ਆਪਦਾ ਤਰੀਕਾ ਮੇਰਾ ਆਪਦਾ- Dalvir Gill ਮੇਰੀ ਪੋਸਟ ਨੂੰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹੋ, ਮੈਂ ਮਨਦੀਪ ਤੇ ਮਿ. ਮਾਂਗਟ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਹੋ ਕੀ ਕੀ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ
deforestation . . .
cuckoo bird calls, the
Sun to set
ਵੀ tell-all ਹੈ deforestation ਦੇ ਬਦਲ "logging" / "clear-cutting" / "denuding"; ਆਦਿ ਵੀ ਇਹੋ ਸਨ, dry ( not Barren ) earth ਨਾਲ ਹੁਣ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਥਾਵਾਂ ਭਰਨੀਆਂ ਪੈਣਗੀਆਂ। ਮੈਂ ਉਸਦੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇਹ ਕਹਿਣ 'ਤੇ ਵੀ ਸਮਝ ਗਿਆ ਸੀ ਤੇ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਵੀ l ਤੇ ਉਸਦੇ ਸੁਝਾ ਨੂੰ ਸਿਰ ਮੱਥੇ ਮੰਨਣ ਪਿੱਛੇ ਵੀ ਜੇ ਮੈਂ ਸਮਝਿਆ ਤਾਂ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਾਂ, ਤੇ, ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਨੂੰ ਜ਼ਾਤੀ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦਾ। ਥੋੜੀ ਲਚਕ ਪੈਦਾ ਕਰੋ, ਤੁਸੀਂ ਬਾਸ਼ੋ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਪੂਰਵ-ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਅਣ-ਹਾਇਕੂ ਗਰਦਾਨ ਚੁੱਕੇ ਹੋ, ਬਿਨਾਂ ਇਹ ਸਮਝੇ ਕਿ ਕਿਤੇ ਮੈਂ ਹੀ ਹਾਇਕੂ ਪ੍ਰਤੀ ਗਲਤ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਬਣਾਈ ਬੈਠਾ l - Dalvir Gill Kamaljit ਮਾਂਗਟ ਸਾਹਿਬ, ਉਹੋ ਤਾਂ ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਵਿਤਾ ਕਰਨੀ ਨਹੀਂ ਸਿਖਾ ਸਕਦੇ, ਜੋ ਅਸੀਂ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ l ਤੁਸੀਂ ਪੋਸਟ ਦਾ ਸਾਰਾ ਵਿਸਥਾਰ ਪੜ੍ਹਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਾਂ ? ਮੇਰੀ ਪਹਿਲੀ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਕੀ ਲਿਖਿਆ ਤੇ ਉਸਤਾਦ ਨੇਂ ਪਹਿਲਾ ਇਤਰਾਜ਼ ਕੀ ਕੀਤਾ? ਮੈਂ ਕੀ ਸੁਝਾਵ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਫਿਰ ਕੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ। ਤੇ ਉਸਦਾ ਹੱਲ ਕੀ ਨਿਕਲਿਆ? ਇੱਕਲੇ ਤੁਹਾਡੇ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਾਇਕੂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਸਿਰਫ਼, ਕਿਸੇ "ਘਟਨਾ", "ਦ੍ਰਿਸ਼" ਦਾ ਇੱਕ ਅਣ-ਕਾਵਿਕ ਜਿਹਾ ਬਿਆਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- Dhido Gill Dalvir Gill...
I dont have problem with your haiku if your cuckoo bird had not instructed the sun to set.....
I dont have the problem with the following version
deforestation--
cuckoo bird calls
sun is setting......... - Kamaljit Mangat ਕਿਸੇ ਦੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਅਸੀ ਬਦਲ ਨਹੀ ਸਕਦੇ ਸਭ ਦੀ ਆਪਣੀ-ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਹਾਇਕੂ ਇੱਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਹਰ ਹਇਕੂਕਾਰ ਦਿਖਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆਉਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀ ਇਹ ਪਸੰਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉੱਤੇ ਗੱਲ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਬਾਕੀ ਜੇ ਹਾਇਕੂ ਦੀ ਸਮਝ ਹੀ ਨਾ ਆਵੇ ਮੇਰੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਫੇਰ ਹਾਇਕੂ ਲਿਖਣ ਦਾ ਕੋਈ ਫਾਇਦਾ ਨਹੀ
- Kamaljit Mangat Dalvir ਇੰਨਾਂ 'ਚ ਕੀ ਕਮੀ ਹੈਃਃਃਃਃ
ਨਾੜ ਦੀ ਅੱਗ-
ਸਾੜ ਦਿੱਤੀ ਬਗੀਚੀ
ਹਵਾ ਦੇ ਰੋਹ ਨੇ
ਃਃਃਃਃ
ਕੁਲਜੀਤ ਮਾਨ ਜੀ ਦੇ ਹਾਇਕੂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਕੇ ਕੁੱਝ ਹਾਇਕੂ ਲਿਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ ਕੀਤੀ ਹੈ
ਃਃਃਃਃ
ਨਾੜ ਨੂੰ ਅੱਗ
ਵਿੱਚੇ ਸੜ ਗਿਆ
ਕੀੜੀਆਂ ਦਾ ਭੌਣ
ਃਃਃਃਃ
ਨਾੜ ਦੀ ਅੱਗ
ਖੇਤ 'ਚ ਖੜਾ ਤੂਤ
ਗਿਆ ਲੂਸਿਆ
ਃਃਃਃਃ
ਨਾੜ ਨੂੰ ਅੱਗ
ਵਿੱਚੇ ਸੜ ਗਏ
ਟਟਹੀਰੀ ਦੇ ਬੱਚੇ
ਃਃਃਃਃ
ਨਾੜ ਨੂੰ ਅੱਗ
ਵਿੱਚੇ ਭੁੱਜ ਗਏ
ਕਣਕ ਦੇ ਦਾਣੇ
ਃਃਃਃਃ
ਨਾੜ ਨੂੰ ਅੱਗ
ਵਿੱਚੇ ਸੜ ਗਿਆ
ਪਹੀ ਵਾਲਾ ਘਾਹ
ਃਃਃਃਃ
ਨਾੜ ਨੂੰ ਅੱਗ
ਵਿੱਚੇ ਝੁੱਲਸ ਗਿਆ
ਤਿੱਤਲੀਆਂ ਦਾ ਜੋੜਾ
ਃਃਃਃਃ
ਨਾੜ ਦੀ ਅੱਗ
ਅਸਮਾਨ 'ਚ ਉਡੇ
ਕਾਲਾ ਧੂੰਆ - Dhido Gill ਮਾਂਗਟ ਸਾਹਬ ...ਮੈਂ ਏਸ ਗੱਲ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹਾਂ ਕਿ ਹਾਇਕੂ ਲਿਖਣਾ ਬਿਰਤੀ ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਹੈ , ਪਸੰਦ ਵੀ ਆਪੋ ਆਪਣੀ......
ਏਸੇ ਧਾਰਣਾ ਤਹਿਤ ਮੈਂ ਇਹ ਜਰੂਰ ਕਹਾਂਗਾ ਕਿ ਕੁਲਜੀਤ ਮਾਨ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਹਾਇਕੂ ਬਾਦ ਬਾਕੀ ਸਭ ਹਾਇਕੂ ਫਜੂਲ ਕਿਸਮ ਦਾ ਸਾਹਿਤਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਨ ਹੈ । ਬੇਲੋੜਾ ਹੈ , ਪਾਥੀਆਂ ਹੀ ਪੱਥਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ।
ਪਰ ਫੇਰ ਪਸੰਦ ਆਪੋ ਆਪਣੀ - Dalvir Gill ਮਾਂਗਟ ਸਾਹਿਬ, ਤੁਸੀਂ ਰੱਟਿਆ-ਰਟਾਇਆ ਦੁਹਰਾਈ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਕਿ ਹਾਇਕੂ ਇੱਕ "ਦਰਿਸ਼" ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਵੀ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਸਿਖਿਆ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਰਚਨਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਕੌਣ ਮਨਾਹੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਥਿਉਰੀ ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਤਾਂ ਸੁਣਨੀ ਹੀ ਪਵੇਗੀ ਜਿਹਨਾਂ ਨੇੰ ਇਸ ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜੇ ਥਿਉਰੀ ਬਾਰੇ ਜਾਨਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਰਾਬਰਟ ਦੇ ਵੀ ਲੇਖ ਪੜ੍ਹ ਲਵੋ ਤੇ ਹਾਇਕੂ ਦੇ ਧਨੰਤਰਾਂ ਦੇ ਉਸਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਲਿਖੇ ਮੁੱਖ-ਬੰਧ ਵੀ। ਵੱਡੀਆਂ-ਵੱਡੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ (HSA ਹਾਇਕੂ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਵ ਅਮੇਰਿਕਾ, ਜਿਸਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਵੀ, ਸਾਥੀ ਸਾਹਿਬ ਦੁਆਰਾ, ਇਸਦਾ ਬੀਜ ਸੁੱਟਿਆ ) ਤਾਂ ਕੋਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰੀਭਾਸ਼ਾ ਹਾਇਕੂ ਦੀ ਤਿਆਰ ਨਾ ਕਰ ਸਕੇ, 1968 ਤੋਂ ਅੱਜ ਤੱਕ, ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਹਰ ਤੀਜੇ ਸਾਹ ਤੇ ਦੱਸ ਦਿੰਦੇ ਹੋ ਹਾਇਕੂ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਨਾਂ ਮੰਨਣਾ ਹੀ ਰਚਨਾਕਾਰੀ ਦਾ ਅਸੂਲ ਹੈ ਤਾਂ ਮੈਂ ਵੀ ਕਿਵੇਂ ਮੰਨ ਜਾਵਾਂ ਕਿ ਹਾਇਕੂ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦੀ ਬਿਆਨਗਿਰੀ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਛੰਦ, ਗਜ਼ਲ, ਟੱਪੇ, ਖਾਣਿਆਂ, ਖਬਰਾਂ, ਸਭ ਬਿਆਨ ਹੀ ਕਰਦਿਆਂ ਹਨ ਆਪਣਾ ਅੰਦਾਜ਼ ਹੈ, ਹਾਇਕੂ ਦਾ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੰਨੀ ਕੁ ਬੇਨਤੀ ਜਰੂਰ ਕਰਾਂਗਾ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਤੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਧੜਾਧੜ ਲਿਖੇ ਜਾ ਰਹੇ ਦੇ ਨਾਲ ਉਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਓਪਰਾ ਜਿਹਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਵੀ ਜਿਥੋਂ ਇਹ ਵਿਧਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ।
- Kamaljit Mangat ਧੀਦੋ ਸਾਹਬ ਦਲਵੀਰ ਜੀ ਨੇ ਇੰਨਾਂ ਹਾਇਕੂਆਂ ਨੂੰ ਗਲਤ ਦੱਸਿਆ ਉਪਰ ਪੜੋ ਸਾਰੇ ਹਾਇਕੂਆਂ ਨੂ ਇਕ ਹਾਇਕੂ 'ਚ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਉਨਾਂ ਨੇ
- Kamaljit Mangat ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਮੈ ਕਦੇ ਵੀ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀ ਹੱਟਿਆ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲਾ ਭਾਂਵੇ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋਵੇ ਮੈ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ ਕੀਤੀ ਹੈ
- Dalvir Gill ਮਾਂਗਟ ਸਾਹਿਬ ਕੋਈ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਇਸ ਵਿੱਚ, ਜਿਸਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਹਾਇਕੂ ਸਮਝਦੇ ਹੋ ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ ਤੁਸੀਂ "ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦਰਸਾਉਣਾ" ਕੀਤਾ ਹੈ, ਪਰ ਕੀ ਹਾਇਕੂ ਦਰਿਸ਼ ਹੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ? ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹਨਾ ਸੀ : ਅਸੀਂ ਕਵਿਤਾ ਤੋ ਜੋ ਕਿਨਾਰਾ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ ਉਹ ਬੁਰਾ ਹੈ - 1.ਰਹੱਸ 2.ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ, ਜਿਸ ਵਲੋਂ ਮਨੁੱਖ ਆਖਾਂ ਬੰਦ ਕਰੀ ਬੈਠਾ ਹੈ ਸ਼ਰਤਾਂ ਹਨ, ਕਿਗੋਆਂ-ਕੱਟਾਂ ਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਮੁਹਾਵਰਾ ਵਰਤੀਏ ਪਰ ਜ਼ੌਕਾ ਤੇ ਰਹੱਸ ਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਾਇਕੂ ਵਿੱਚ ਸਦੀਵਤਾ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।
- Dalvir Gill ਇਸ ਉੱਪਰ ਕਾਫੀ ਵਾਹ-ਵਾਹ ਵੀ ਹੋਈ ਹੋਵੇਗੀ ਪ ਹ ਵਿੱਚ l ਰਾਬਰਟ ਦਾ ਕਮੈਂਟ ਸੀ this summer
just a far away look--
father's day
Robert D. Wilson :
This is a double kigo senryu. Centric to the poem is Father's Day and someone's faraway look. The poem tells us nothing about the creative force of nature, nor does it give the reader a lot to interpret. - Kamaljit Mangat ਜਿਥੇ ਕੱਟ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਲਗਾ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਬਾਕੀ ਰੁੱਤ ਦਾ ਜਿਕਰ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਮੈ ਇਹ ਗੱਲ ਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਰੁੱਤ ਨੂੰ ਧੱਕੇ ਨਾਲ ਘੜੀਸਣਾ ਵੀ ਗਲਤ ਹੈ
- Dalvir Gill ਮੇਰੇ ਆਪਣੇ
ਆਸਮਾਨੀ ਜੁੜਦੇ ਬੱਦਲ
ਵਣਜਾਰੇ ਕੋਲ ਮੁਟਿਆਰਾਂ -
ਵਾਹ ਮਾਹ ਸਾਉਣ
ਨੂੰ ਮੈਂ ਨਿਕਾਰ ਕੇ ਕਿਹਾ
ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ . . .
ਬੱਦਲਾਂ ਦੀ ਬੁੱਕਲ ਵਿੱਚ, ਕਿੰਨੀਆਂ
ਰੰਗ-ਬਰੰਗੀਆਂ ਚੂੜੀਆਂ
ਹੁਣ ਪਹਿਲਾ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਠੀਕ ਲੱਗੇਗਾ ਪਰ ਦੂਜੇ ਰੂਪ ਤੇ ਹਜ਼ਾਰ ਸਵਾਲ ਹੋ ਜਾਣਗੇ - Dalvir Gill ਉਹ ਭਾਈ ਮੇਰੀ ਵੀ ਤਾਂ ਸੁਨ ਲਵੋ, ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਹੈ ਅਵਨਿੰਦਰ ਮੈਡਮ ਦੇ ਦੋ ਕਿਗੋ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਵੀ ਉਸਨੇ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹ ਮਹਿਜ਼ ਵਰਣਨ ਹੈl
- Dalvir Gill ਮਾਂਗਟ ਸਾਹਿਬ, ਰੋਸਾ ਛੱਡ ਕੇ ਸਾਰੀ ਗੱਲ ਫਿਰ ਪੜ੍ਹੋ, ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕੱਟ ਤੇ ਕਿਗੋ ਸਾਧਨ/ਵਸੀਲੇ ਹਨ ਰਹੱਸ ਅਤੇ ਜ਼ੋਕਾ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ। ਕੱਟ ਤੇ ਕਿਗੋ ਹਾਇਕੂ, ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਦਿੰਦੇ, ਨਾ ਹੀ ਦਰਿਸ਼-ਵਰਣਨ ਨਾਲ ਕੁਝ ਸੌਰਦਾ ਹੈ। ਰਹੱਸ ਹੋਵੇ, ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਅਦਿੱਖ ਸਿਰ੍ਜਿਕ/ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਤਾਕ਼ਤ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋਵੇ। ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਉਸੇ ਤੇ ਅੜੇ ਹੋਏ ਹੋ ਤੇ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਮੈਂ ਸਿਖਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਹੀ ਕੁਝ ਲਿਖਦਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਅੱਜ ਵੀ ਲਿੱਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਤੇ ਇਹ ਵੀ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਇੱਕ ਅਸਲ ਹਾਇਕੂ ਘੜਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਉੱਤਰਦਾ ਹੈ। ਹਾਇਕੂ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਹਾਇਜਨ ਕੁਦਰਤ ਰਹਿਣ ਖੁਦ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਨਾਂਕਿ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਜਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
- Dalvir Gill ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਉਸ ਰੌਲੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਮੇਰਾ ਝਗੜਾ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਹੈ ਜੋ ਮੰਤਵ ਦੱਸਣ ਦੀ ਜਗਾਹ ਵਿਧੀਆਂ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਨ l
- Dhido Gill Dalvir Gill ਮਾਂਗਟ ਸਾਹਿਬ, ਰੋਸਾ ਛੱਡ ਕੇ ਸਾਰੀ ਗੱਲ ਫਿਰ ਪੜ੍ਹੋ, ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕੱਟ ਤੇ ਕਿਗੋ ਸਾਧਨ/ਵਸੀਲੇ ਹਨ ਰਹੱਸ ਅਤੇ ਜ਼ੋਕਾ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ। ਕੱਟ ਤੇ ਕਿਗੋ ਹਾਇਕੂ, ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਦਿੰਦੇ, ਨਾ ਹੀ ਦਰਿਸ਼-ਵਰਣਨ ਨਾਲ ਕੁਝ ਸੌਰਦਾ ਹੈ। >>>>>>>>ਰਹੱਸ ਹੋਵੇ, ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਅਦਿੱਖ ਸਿਰ੍ਜਿਕ/ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਤਾਕ਼ਤ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋਵੇ,<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<,.........................................................................................................
ਧੀਦੋ ਗਿੱਲ .....Dalvir Gill.. Bai jee you are simply after irrational idealistic spiritual agenda for subjective motivation and reasoning . that very much concludes this part of debate. thanks. - Kamaljit Mangat ਦਲਵੀਰ ਮੈ ਧੱਕੇ ਨਾਲ ਕਦੇ ਕੋਈ ਹਾਇਕੂ ਨਹੀ ਲਿਖਿਆ ਜਦੋ ਦਿਮਾਗ 'ਚ ਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਲਿਖ ਲਈਦਾ ਨਹੀ ਕਈ ਦਿਨਾ ਤੱਕ ਦਿਮਾਗ 'ਚ ਫਿਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋ ਸਹੀ ਲੱਗਦਾ ਲਿਖ ਲਈਦਾ ਗੁੱਸੇ ਵਾਲੀ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀ ਮੈ ਬਹਿਸ 'ਚ ਪੈਣਾ ਨਹੀ ਸੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਅੱਜ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਬਹਿਸ 'ਚ ਪਿਆ ਹਾਂ
- Dalvir Gill ਇਹ ਤੁਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਬਹਿਸ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੇ ਪਰ ਫਿਰ ਫਿਰ ਵਿਕਾਸ ਕਿਵੇਂ ਹੋਵੇਗਾ? ਮੈਂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਹਾਇਕੂ ਨੂੰ ਕਵਿਤਾ ਨਹੀਂ ਸਾਂ ਮੰਨਦਾ, ਜ਼ੇਨ ਸੋਚ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦਾ ਸਾਧਨ ਮੰਨਦਾ ਸਾਂ। ਕੱਟ-ਕੀਗੋ ਨੂੰ ਹਾਇਕੂ ਦੇ ਜਰੂਰੀ ਅੰਸ਼ ਮੰਨਦਾ ਸਾਂ ਅੱਜ ਅਗਲਾ ਕਦਮ ਪੁੱਟਿਆ ਹੈ, ਇੱਕ ਵਾਰ ਗੇਬੀ ਦਾ ਇੱਕ ਲਿੰਕ ਲਾਇਆ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ 300 ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹਾਇਕੂ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਸਨ। ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਸੁਨ ਕੇ ਹੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋ, ਢਿੱਡ ਚੋਣ ਤਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਸਭ ਸਿੱਖ ਕੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਇੱਕ ਗੱਲ ਜਰੂਰ ਦਸੋ ਕਿ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਕਿੰਨੀ ਕੁ ਪਕੜ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਮੈਂ ਵੀ ਕੁਲਜੀਤ ਭਾਜੀ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਕੁਝ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਪੰਜਾਬੀ ਹਾਇਕੂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਿਦਵਾਨ ਉਹਨਾਂ ਹੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਦਾ ਢਿੰਡੋਰਾ ਪਿੱਟੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ 60ਵਿਆਂ ਤੋਂ ਭਾਰੀ ਰਹੀ ਹੈ।
- Dalvir Gill ਉਹ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ, ਮੇਰਾ ਵੀ ਜਾਪਾਨੀ ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਢਿੱਲਾ ਹੈ ਪਰ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਅੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਹਾਇਕੂ ਦਾ ਗੂਗਲੇ ਅਨੁਵਾਦ ਤੇ ਫਿਰ ਡਿਕਸ਼ਨਰੀ ਤੋਂ ਇੱਕਲੇ-ਇੱਕਲੇ ਆਖਰ ਦਾ ਅਰਥ ਲੈ ਕੇ ਸਿਰ-ਪੈਰ ਜੋੜਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹਾਂ. ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ( ਖੁੱਲੇ ਮਨ ਨਾਲ ) ਵਾਇਦਾ ਕਰੋਂ ਤਾਂ ਮੈਂ ਰਾਬਰਟ ਦੇ ਕੁਝ ਲੇਖ ਤੇ ਲੇਖਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ l
- Dalvir Gill Dhido Gill ਬਾਈ ਜੀ, ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਜਾਂ ਧਰਤੀ ਦੀਆਂ ਪਲੇਟਾਂ ਦੀ ਹਰਕਤ, ਹਨੇਰੇ ਵਿਚੋਂ ਬੀਜ ਦੀ ਕਰੂੰਬਲ ਦਾ ਚਾਨਣ ਵੱਲ ਨੂੰ ਤੁਰਨਾ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੀ ਅਧਿਆਤਮ ਹੈ? 118ਵੀਂ ਵਾਰ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਨਾਂ ਅਧਿਆਤਮਵਾਦੀ ਹਾਂ ਨਾਂ ਪਦਾਰਥਵਾਦੀ ਨਾਂ ਹੀ ਕੋਈ ਹੋਰ ਵਾਦੀ ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਆਪਨੇ ਵੱਲ ਨਿਗਾਹ ਮਾਰੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਮਿੱਥ ਚੁੱਕੇ ਹੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਵਾਦੀ ਹੋ ਤੇ ਜੇ ਕ੍ਕਿਤੇ ਖਿਆਲਾਂ ਦਾ ਵਿਖਰੇਵਾਂ ਦਿਸੇ ਤਾਂ ਜੋ ਵੀ ਆਪਨੇ ਵਾਦ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਲੱਗੇ ਉਸ ਦਾ ਫਤਵਾ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹੋ। ਤੁਸੀਂ ਪ ਹ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਕੀ ਵਾਲੇ ਰੌਲੇ ਤੇ ਵੀ ਪ ਹ ਦੀ ਹੀ ਤਰ੍ਜ਼ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦਾ ਫੁਰਮਾਨ ਸੁਣਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਗੱਲ ਚਲਦੀ ਰਹੀ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਬਾਸ਼ੋ ਦੇ ਹੀ ਕਹੇ ਤੇ ਖਤਮ ਕਰਦਾ ਹਾਂ, "Follow the Zoka, Return to Zoka."
- Dalvir Gill .
deforestation--
cuckoo bird calls
sun is setting
this again is a descriptive haiku, with no mystery and nothing left for the reader to interpret or re-interpret. - Dhido Gill ਸੋ ਦਲਵੀਰ ਬਾਈ
ਕੀ ਕੁਕੂ ਬਰਡ ਦਾ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਛਿਪ ਜਾਣ ਦਾ ਹਦਾਇਤ ਨਾਮਾਂ ਕੇਹੜੀ ਰਹੱਸ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਜੁ ਪਾਠਕ ਸੋਚੇਗਾ ਜਾਂ ਪਾਠਕ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣੇਗਾ...ਪਾਠਕ ਬੱਚਾ ਨਹਿੱ ਜੁ ਸੋਚੇਗਾ ਕਿ ਕੂਕੂ ਬਰਡ ਕੋਈ ਬੋਲਦਾ ਕਾਰਟੂਨ ਹੋਵੇਗਾ ਜਾਂ ਬਿਜਲਈ ਗੁੜੀਆ...................................................
ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡਾ ਅਧਿਆਤਮਵਾਦ ਕਿ ਹਾਇਕੂ ਵਿੱਚ .............................................................................
ਰਹੱਸ ਹੋਵੇ, ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਅਦਿੱਖ ਸਿਰ੍ਜਿਕ/ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਤਾਕ਼ਤ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋਵੇ,<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<,........ 
Kuljeet Mann ਪਾਣੀ ਤੇ ਮੰਨ ਤਿੰਨ ਧਰਾਤਲੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾ ਬਰਫ, ਮੰਨ ਵੀ ਫਰੀਜ਼ ਜੋ ਜੀਨਜ਼ ਕਰਚਰਲ ਹੈਰੀਟੇਜ਼ ਟਰਾਂਸਮਿਸ਼ਨ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਫਰੀਜ਼, ਬਾਹਰਲਾ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀ ਤੇ ਸਾਰੇ ਸਹੀ ਠੀਕ ਦਾ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਉਹ ਹੀ ਰਵਾਇਤਾਂ ਜੋ ਪਰਚਲਤ ਹਨ,ਉਸੇ ਅਨੁਸਾਰ ਜੀਵਨ ਤੇ ਅਨੁਸਰਣ। ਬਰਫ਼ ਪਿਘਲਦੀ ਹੈ ਬਾਹਰਲੇ ਗਰਮ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ। ਮੰਨ ...See More- Dalvir Gill "ਪਹਿਲੇ ਘਰ ਕੇ ਭੀਤਰ ਆਵੇ ਪੀਛੇ ਦਸਤਕ ਦੇਵੇ
ਕਹ ਸਖੀ ਕੌਣ!!" ...... "ਐ ਸਖੀ ਸਾਜਨ ?"
ਨਹੀਂ ਟੈਲੀਫ਼ੋਨ !
- ਕਹਿ-ਮੁਕਰੀ; ਬਲਰਾਮ ਦੀ ਲਿਖੀ l
ਮੈਂ ਤਾਂ ਇਹੋ ਕਹਿਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਕਿ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਲਿਮਰਕ ਸਗੋਂ ਲੁੱਚੇ ਜਿਹੇ ਲਗਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਹਿਸਾਬ ਦੇ ਸਵਾਲ, ਦੋਵੇਂ ਸੁਹਜ ਵਿੱਚ ਊਣੇ, ( Lewd Limericks & Ridiculous Riddles ), ਪਰ ਰਹੱਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਰਹੱਸਵਾਦ ਬਣਾ ਕੇ ਗੱਲ ਠੱਪ ਦਿਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਹੱਥਲੀ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਾਨਵੀਕਰਣ ਦੇ ਹਉਏ ਦਾ ਹੀ ਭੂਤ ਡਰਾਈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਗੋਂ ਵੱਧ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ ਕਿ ਉਹ "ਨਿਯਮ" ਅਵਚੇਤਨ 'ਚ ਘੁਸਪੈਠ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
ਜਦ ਬਾਸ਼ੋ ( ਜਾਂ ਮਾਰਸ਼ਲ-ਆਰਟ, ਸ੍ਮੁਰਾਈ ਉਸਤਾਦ ਦਾ ਕਹਿਣਾ, "ਤੂੰ ਬਹੁਤ ਦਾਉ-ਪੇਚ ਸਿੱਖੇ ਹਨ ਪਰ ਜਿਸ ਨੂੰ ਵੀ ਤੂੰ ਚੇਤੇ ਰਖੇਂਗਾ, ਉਹੋ ਤੇਰੀ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਣ ਬਣੇਗਾ " ) ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ,"ਨਿਯਮ ਸਿੱਖੋ ਤੇ ਭੁੱਲ ਜਾਓ" ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਇਹੋ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਨੇ ਸੁਭਾਉ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾ ਲਵੋ। ( Second-nature, ਅਵਚੇਤਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ) l ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭੁੱਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੁੜ-ਮੁੜ ਉਹੋ, jux, "ਫ੍ਰੇਜ਼-ਫ੍ਰੈਗਮੇੰਟ", "ਦੋ ਬਿੰਬ-ਇੱਕ ਪਲ" "ਕੱਟ-ਕੀਗੋ" ਵਿੱਚ ਜਾ ਵੜਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਉਸ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਨੂੰ ਭੁਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ( It's harder to Unlearn than it is to Learn )l 5/7/5 ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਉਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਗੱਲ ਕਰ ਕੇ ਤਾਂ ਵੇਖੋ !! ਹਰ ਇੱਕ ਨੂੰ ਹੀ ਆਪਣੀ ਬਣ ਚੁੱਕੀ ਸੂਝ ਸਹੀ ਲਗਦੀ ਹੈ। ਬਾਸ਼ੋ ਦੇ ਹੀ ਜੋ ਬਚਨ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਕਾਫੀ ਹਨ ਹਾਇਕੂ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀ ਸਮਝ ਬਣਾਉਣ ਲਈ l ਪਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਕੋਲ ਖ਼ਾਲੀ ਮਨ ਨਾਲ ਹੀ ਜਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਦੇ ਭਰੇਪਣ ਨੂੰ ਮੁੜ-ਮੁੜ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾਵਾਂਗੇ, ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਇਹੋ ਗੱਲ 'ਕਬਰ ਨਹੀਂ ਜੀਵਨ' ਤੇ ਖਾਲਸਿਆਂ ਨੂੰ ਕਹੀ ਸੀ ਤਾਂ ਬਾਈ ਜੀ ਨੂੰ ਝੱਟ ਸਮਝ ਆ ਗੀ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਉਹ ਆਪ ਹਾਇਕੂ ਦੇ ਨਹਿੰਗ ਬਣਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਜੋ ਗੱਲਾਂ ਪ ਹ 'ਤੇ ਚੁਭਦੀਆਂ ਸਨ ਹੋਲੀ-ਹੋਲੀ ਆਪ ਹੀ ਉਥੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ।
Tuesday, July 23, 2013
deforestation . . . cuckoo bird calls, the Sun to set
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Post a Comment